Het is een warme namiddag in de zomer van 1974 in het Texaanse plaatsje Coleman. Een vader stelt tijdens het spelen van een potje domino aan zijn vrouw, dochter en aanstaande schoonzoon voor om een hapje te gaan eten in het 85 kilometer verderop gelegen Abilene. Zijn dochter zegt het een goed idee te vinden. Hoewel haar vriend opziet tegen de lange, warme rit in de auto zonder airconditioning, stemt ook hij in met het voorstel. Hij wil de vader van zijn aanstaande bruid niet tegen het hoofd stoten. Wanneer hij uitspreekt het leuk te vinden wanneer ook zijn aanstaande schoonmoeder meegaat, reageert ook zij schijnbaar enthousiast.
Na een hete, stoffige en lange rit, schuiven ze aan voor een maaltijd die net zo slecht bevalt als de autotocht. Wanneer ze vier uur later uitgeput thuiskomen, zoekt één van hen bevestiging bij de anderen voor het gezellige uitje door hen te vragen of ze het ook zo leuk vonden. De moeder zegt dat ze eigenlijk liever thuis was gebleven. Echter, ze ging mee omdat de anderen zo enthousiast op het voorstel reageerden. Vervolgens bleek de schoonschoon mee te zijn gegaan om de anderen niet teleur te stellen. Diezelfde reden bleek te gelden voor de dochter. Als klap op de vuurpijl bleek de vader de suggestie te hebben gedaan omdat hij dacht dat de anderen zich verveelden. In opperste verbazing concludeerde het gezelschap dat ze gezamenlijk hadden besloten om af te reizen naar Abilene terwijl niemand dat wilde. De Abilene paradox illustreert hoe een groep een besluit kan nemen dat ingaat tegen de wensen van de afzonderlijke individuen binnen de groep. De oorzaak ligt in het feit dat de groepsleden niet hun oprechte mening communiceren. Dit komt omdat ze de aanname doen dat hun mening afwijkt van die van de rest van de groep. Om geen spelbreker te zijn, gaan ze niet tegen het groepsbesluit in. De anekdote van Jerry Harvey beschrijft een vorm van groepsdenken. Tegen de (ogenschijnlijke) mening van een groep ingaan, is iets waar maar door weinig mensen voor gekozen wordt. Daarvoor hebben ze allerlei redenen zoals de angst om buitengesloten te worden. De sociale context bepaalt dus mede het waargenomen gedrag van mensen. De Abilene paradox maakt onder andere duidelijk dat er van commitment slechts ogenschijnlijk sprake hoeft te zijn. De vraag is vervolgens hoe het masker kan worden afgezet?
Slechte besluitvorming is te voorkomen door de paradox met elkaar te delen om vervolgens te onderkennen dat deze bestaat. Vervolgens kun je elkaar confronteren met de vraag: Zijn we onderweg naar Abilene? Een andere manier is het groepsleden individueel hun mening op te laten schrijven voordat die openbaar wordt gemaakt (via een onafhankelijke tussenpersoon). Zo worden groepsleden minder beïnvloed door anderen. Ook het toetsen of non-verbaal gedrag overeenstemt met wat men uitspreekt is een manier om de valkuil te voorkomen. Voorwaarde is dan wel dat je je gevoel uitspreekt en op de ander doorvraagt wat deze werkelijk denkt. Dit vraagt onder andere het halen van het censuur van je eigen denken. Tot slot geldt dat voor ontwikkeltrajecten dit inzicht tot gevolg heeft dat goed getoetst dient te worden of commitment geen schijncommitment is als gevolg van ervaren groepsdruk.
Tijdens de training Beeldvorming Oordeelsvorming Besluitvorming, de training Beïnvloeden en overtuigen, de training Vergaderen en de training Teamcoaching komt de Abilene paradox aan bod en leer je soortgelijke situaties voorkomen.