Leven met de seizoenen. Ik vind dat heerlijk. Sinds kort gaan ’s avonds weer de kaarsen aan, de coltrui ligt klaar en tegen kerst kijk ik alweer uit naar het voorjaar. Elk seizoen voelt als een andere wereld en toch verandert er eigenlijk maar één ding: ons gedrag.
Na de zomer maak ik steevast een planning voor het laatste kwartaal van het jaar; wat moet/kan er allemaal nog? En rond 1 januari zet ik mijn doelstellingen voor het nieuwe jaar in de steigers. Globaal, maar net SMART genoeg. Heerlijk om dan het aankomende jaar te zien als onbeschreven blad.
Gedrag is fascinerend
Ook mijn kippen veranderen hun gedrag. Prachtig om te zien hoe ze een half uur voor zonsondergang bij elkaar kruipen, dat ze minder eieren leggen door het weinige licht en hun energie sparen voor scharrelen en overleven. Zij schakelen vanzelf over op de winterstand. Ik ook trouwens. Het hok gaat eerder dicht, ik maak het wat vaker schoon omdat ze meer binnen zitten, en er brandt een lampje boven het legkastje; in de hoop dat ze toch nog één eitje per dag produceren. Eigenlijk ben ik volledig overgeleverd aan de grillen van mijn kippen.
De vergelijking tussen kip en mens
Noem het beroepsdeformatie, maar menselijk gedrag staat niet zover af van kippengedrag. Ik observeer het volgende:
- Kip: gebruikt alle energie om de winter door te komen.
Mens: gaat in de spaarstand; een vetlaagje kan geen kwaad. - Kip: zoekt het binnenhok op en kruipt tegen de anderen aan op stok.
Mens: cocoont onder een dekentje op de bank. - Kip: legt alleen een ei met een lampje boven de legkast.
Mens: zit voor de daglichtlamp om de winterdip te verdrijven.
Jane zag het al vroeg
Ik moest hieraan denken toen ik een documentaire zag over Jane Goodall, kort na haar overlijden vorige week. Zij bestudeerde ruim 65 jaar lang het gedrag van chimpansees en zag, tot ergernis van haar tijdgenoten, paralellen met de mens. Haar doorbraak kwam toen ze aantoonde dat chimpansees ook gereedschap gebruiken; iets wat tot dan toe puur als menselijk gedrag gold.
Niet over één hanenkam
Natuurlijk vergelijk ik mijn halfjaar kippenobservatie niet met Goodalls levenswerk. En nee, ik zeg ook niet dat mensen op kippen lijken. Maar één conclusie durf ik wel te trekken: elk wezen leeft binnen de grenzen van de eigen grillen en mogelijkheden, gestuurd door zijn/haar omgeving. Het verschil is dat wij mensen onze grillen soms een béétje kunnen bijsturen. Mijn kippen volgen hun reptielenbrein; ik volg hen.
Misschien vind ik nog een haan die de eiproductie wat op gang brengt; ik betwijfel het. En zo niet, dan… misschien op de grill. In de zomer van 2026. Ook dat betwijfel ik.
Wat leert het gedrag van jouw huisdier jou?
Ik wil maar zeggen: of we nu kip of mens zijn, uiteindelijk scharrelen we allemaal binnen de grenzen van ons hok. Hoe spiegelt jouw huisdier jou?