En ik? De hele wereld is een speelveld, zeg ik vaak. Vandaag hoor het ik mezelf nog zeggen tegen leergierige deelnemers in een opleiding om klanten vlot en vertrouwd te woord te staan. Een prachtig programma waar deelnemers ruim de gelegenheid krijgen om aan de slag te gaan met oefeningen, tijdens de opleiding en in het dagelijks leven.
Ons gedrag is voor 95% onbewust automatisch. Dat is erg fijn. Zo kunnen we de resterende 5% van ons bewuste zijn inzetten om nieuwe dingen aan te leren. Laten we dan wat ontspanning zoeken. Pacelle van Goethem zei het al: Je leert het best in ontspannen toestand. Als je speelt dus, voeg ik toe aan haar gedachtegoed.
De prachtige 2Doc Ik ben Alice bracht me op de gedachte dat we in feite allemaal willen spelen. Spelen maakt moeilijke dingen gemakkelijk. Bewegen door jongeren lijkt moeizaam maar Pikachu zet de puberjeugd in beweging. Robot Alice zet Oma aan tot communicatie over wat haar bezighoudt; iets wat normaal nooit gebeurt, want de wereld draait door op eigen tempo. Alice daarentegen blijft geduldig vragen stellen die Oma graag beantwoordt.
Vragen die in de belevingswereld zitten van Oma. Je bekijkt de documentaire en je denkt: Is dit nu hoe we omgaan met onze ouderen? Is dit wel menswaardig? Zo’n robot is een slim in elkaar gezet bouwpakket. Dat is anders dan een mens van vlees en bloed, met emoties en oprechte belangstelling. Zou Oma nu echt het gevoel hebben dat ze in gesprek is met een mens(je)?
Ik denk aan mijn oude Tante die ook behoefte heeft aan gewoon praten, want dat deed ze 65 jaar lang en nu kan dat in een keer niet meer. Soms ga ik langs en praat ze tegen mij zoals ze deed tegen haar man. Ik reageer nukkig, want ik moet door en heb de houding van Kom op niet zo flauw; wees blij dat je 65 jaar samen hebt gehad!
Ik vraag me nu af wat fijner is voor mijn oude Tante: Alice de robot die geduldig blijft of ik, die mijn persoonlijkheid niet kan bedwingen en kattig word? De vraag stellen is hem beantwoorden. En nee, Oma is niet gek, ze heeft echt wel door dat er geen mens van vlees en bloed tegenover haar zit. Dat maakt haar niet uit; ze wil gewoon spelen.
Ik ben voor spel; met robot Alice, met Pokémon Go. Ben er ook voorstander van dat mijn deelnemers mijn trainingen gebruiken als speelveld. Botvier je pogingen naar hartenlust; speel vrijuit! Ik moet alleen nog steeds wennen aan Call of Duty.
TV tip: KRO-NCRV documentaire op NPO2, Ik ben Alice, uitgezonden op 18 juli 2016
Pacelle van Goethem, De psychologie van het overtuigen