Zelfcompassie levert dezelfde voordelen op als een hoge mate van zelfwaardering, maar dan zonder de bijeffecten ervan.
We leven in competitieve samenleving. Er wordt ons op jonge leeftijd geleerd om onszelf te waarderen. Borst vooruit en geloof in eigen kunnen. Alleen dit geloven in eigen kunnen lukt ons niet zo goed. Hoeveel mensen zijn er die echt tevreden zijn met zichzelf? Juist doordat we onszelf zo positief willen zien, zijn we juist vaak zo ontevreden met onszelf, omdat we de lat zo hoog leggen voor onszelf. We moeten ons bijzonder en bovengemiddeld voelen om het gevoel te hebben dat we iets waard zijn. Moet je het met minder doen, dan voelt dat als een mislukking.
Negentig procent van de autogebruikers denkt dat hij beter rijdt dan zijn medeweggebruikers. Zelfs mensen die kortgeleden een ongeluk hebben veroorzaakt, denken dat ze uitzonderlijk goede chauffeurs zijn. Uit onderzoek komt naar voren dat mensen over het algemeen denken dat ze grappiger, logischer, populairder, knapper, aardiger, betrouwbaarder, wijzer en intelligenter zijn dan anderen. De ironie wil dat de meeste mensen ook denken dat ze beter dan gemiddeld in staat zijn zichzelf objectief te bekijken. Als ons inzicht zou kloppen, dan zou logischerwijs slechts de helft van alle mensen zeggen dat ze bovengemiddeld scoren op een bepaald kenmerk, en de andere helft zou moeten toegeven dat ze onder het gemiddelde zouden zitten. Het is echter in onze maatschappij onacceptabel om gemiddeld te zijn, daarom zet vrijwel iedereen een roze bril op. Ook in andere culturen wordt er aan zelfverheffing gedaan, maar dan alleen op die karaktertrekken die binnen hun cultuur worden gewaardeerd.
Als we onszelf alleen maar positief bekijken, dan is het onmogelijk om een duidelijk beeld van onszelf te hebben. Dan is het vrijwel onmogelijk om die kanten van onszelf onder ogen te zien die problemen veroorzaken in onze relaties met anderen of die ons ervan weerhouden tot volle ontplooiing te komen. De meesten van ons oordelen vreselijk hardvochtig over zichzelf zodra ze uiteindelijk bereid zijn een zwakte of tekortkoming toe te geven. ‘Ik ben niet goed genoeg. Ik ben waardeloos.’ Geen wonder dat we de neiging hebben de waarheid voor onszelf te verbergen, als doodgewone oprechtheid zo’n harde veroordeling tot gevolg heeft.
Er zijn duizenden artikelen geschreven over het belang van zelfwaardering, maar inmiddels stuitten onderzoekers op alle valkuilen waarin mensen kunnen vallen wanneer ze proberen een grote mate van zelfwaardering op te bouwen en te onderhouden: narcisme. Zelfabsorptie, morele verontwaardiging, vooroordelen, discriminatie, enzovoort. Zelfcompassie is het volmaakte alternatief voor die niet aflatende zoektocht naar zelfwaardering. Waarom? Omdat die eenzelfde bescherming biedt tegen harde zelfkritiek als zelfwaardering, zonder de noodzaak om onszelf als volmaakt en beter dan anderen te beschouwen. Zelfcompassie levert dezelfde voordelen op als een hoge mate van zelfwaardering, maar dan zonder de bijeffecten ervan.
Mensen willen van nature gelukkig zijn en niet lijden. Vanuit dat gevoel probeert iedereen geluk te bereiken en lijden weg te nemen, en iedereen heeft het recht dat te doen. Het probleem is dat we in een samenleving leven waarin onafhankelijkheid en individuele prestaties worden benadrukt. Als wij niet presteren, dan krijgen we al snel het gevoel dat het onze eigen schuld is en dat we geen aanspraak maken op aandacht en compassie. Terwijl iedereen recht heeft op compassie. Zelfcompassie betekent niet dat je denkt dat jouw problemen belangrijker zijn dan die van een ander, maar alleen dat je denkt dat jouw problemen ook belangrijk zijn en aandacht verdienen.
Wat is dan de oplossing? We moeten gewoon helemaal ophouden onszelf te beoordelen of te taxeren. We moeten onszelf geen etiket opplakken van ‘goed’ of ‘slecht’, en doodeenvoudig onszelf met een open hart accepteren. We moeten onszelf met dezelfde vriendelijkheid, zorgzaamheid en meelevendheid behandelen als waarmee we een goede vriend zouden bejegenen. Zelfcompassie is een krachtig middel om geluk en optimisme te ervaren. Dankzij het effect van zelfcompassie zijn we in staat om te floreren en zelfs in moeilijke tijden, de schoonheid en de rijkdom van het leven te waarderen.
Wil jij ook meer compassie voor jouzelf en jouw team? Kom dan naar de training Werk maken van werkgeluk