Vervolgens doe je hetzelfde experiment met een tweede rat. Deze tweede rat houd je eerst vast in je handen. Wat doet een rat die je in je handen vasthoudt? Inderdaad, die spartelt. Nu houd je hem net zolang vast totdat hij niet meer spartelt. Vervolgens leg je die rat in het water. Binnen twee minuten is de tweede rat verdronken. Hoe komt dit nu?
De tweede rat die passief is gemaakt door de onderzoeker neemt zijn passiviteit mee in de nieuwe situatie. Terwijl hij even gezond was en ook makkelijk het half uur had kunnen zwemmen op zoek naar het plankje heeft hij dat niet gedaan.
Wat interessant is, is dat je in de praktijk dit ook terugziet binnen het bedrijfsleven. Machteloos gemaakt in de ene situatie, maakt dat je dat meeneemt in de andere situatie. Mensen nemen vaak oude patronen mee naar nieuwe situaties. Zo kan het zijn dat een leidinggevende die start in een functie te maken krijgt met een heel passief team. Die passiviteit blijkt veroorzaakt te zijn door de vorige leidinggevende. Het is nu de uitdaging van die leidinggevende om de mensen uit dit patroon te halen.
Tijdens de training Managen van cultuurtrajecten en de training Leidinggeven staat het doorbreken van dergelijke patronen centraal.